KOŚCIÓŁ PARAFIALNY W WITNICY.       Galeria

1. ARCHITEKTURA KOŚCIOŁA

Kościół w Witnicy posiada średniowieczną metrykę; jest już wymieniany w 1337 roku, kiedy należał do biskupstwa lubuskiego. Został zbudowany na północnym skraju wsi. Nie ma żadnej wzmianki na temat wyglądu pierwszego kościoła. Na jego miejscu wybudowano w 1810 roku szachulcowy kościół z wieżą, który w 1875 roku został zastąpiony przez obecnie istniejący, zbudowany przez protestantów. Po II wojnie światowej został przejęty przez katolików i konsekrowany (9.09.1945). Kościół w Witnicy posiada styl neogotycki z elementami neoromanizmu. Został wzniesiony w środku miejscowości, na osi północ-południe na rzucie prostokąta z wydzielonym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium do którego przylegają boczne aneksy i trójboczna przybudówka oraz wieża od strony fasady. Zbudowany został na kamiennym cokole z drobnego formatu cegły. Korpus kościoła posiada dach dwuspadowy; cały kościół pokryty jest blachą miedzianą. Wnętrze kościoła jest zabudowane dwoma kondygnacjami empor, sufit przykryty stropem kasetonowym. Całość jest otynkowana i pomalowana. Prezbiterium oddzielone jest od korpusu okrągło-łukową profilowaną arkadą i przykryte sklepieniem sferycznym, dekorowanym żebrami; cała posadzka jest kamienna. Dominantę zwartej bryły budowli stanowi wysoka wieża, której rozbudowana część zajmuje szerokość prawie całej fasady. Na jej osi umieszczony został główny portal o okrągło-łukowych, uskokowych ościeżach, zwieńczony wimpergą. Środkowa część wieży jest zwieńczona wysokim, graniastym łukiem, dekorowana w dolnej strefie prostokątną niszą o arkadowym zwieńczeniu W górnej części posiada okrągło-łukowe otwory z maswerkowym wypełnieniem. Wysoki, schodkowy szczyt blendowy odcięty jest od ściany fasady fryzem ceglanym z motywem czteroliścia. Elewacje boczne siedmioosiowe dzielone są wąskimi pilastrami i zwieńczone fryzem arkadowym. Na ich osiach środkowych znajdują się domki portalowe mieszczące boczne wejścia do kościoła. Na pozostałych osiach umieszczone są w dolnej strefie niewielkie okrągło-łukowe otwory, w górnej – duże również zwieńczone łukiem pełnym, w schodkowych ościeżach okna dekorowane maswerkiem. Ściany prezbiterium opięte są uskokowymi szkarpami, zwieńczone fryzem arkadowym, posiadają duże okna z wypełnieniem maswerkowym. Szczyt północny odcięty od ściany czterolistnym fryzem, podobnie jak od strony fasady. Wyposażenie kościoła w dużej mierze pochodzi z okresu jego budowy. Należą do niego: empory, prospekt organowy, ławki. Natomiast ołtarze, ambonki i obrazy pochodzą z okresu jego remontu, tj. z lat 1991-93.

2. OBRAZ MATKI BOŻEJ NIEUSTAJĄCEJ  POMOCY

W ołtarzu kościoła parafialnego w Witnicy umieszczona została kopia obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy, wykonana przez gorzowskiego artystę Józefa Kodzia w 1992 roku. Oryginał obrazu znajduje się w Chiesa Sant’ Alfonso przy Via Merulana 26/31 w Rzymie (metryczka w ramce Obrazu). Poniżej obrazu umieszczona została modlitwa: „Panie Jezu Chryste, który dałeś nam jako Matkę zawsze gotową pomagać, Twoją własną Matkę Maryję – której sławny obraz czcią otaczamy – spraw, abyśmy wzywając nieustannie Jej macierzyńskiej pomocy, zasłużyli cieszyć się zawsze owocami Twojego Odkupienia, Który żyjesz królujesz z Bogiem Ojcem i Duchem Świętym przez wszystkie wieki wieków. Amen.”

a. HISTORIA OBRAZU

Obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy został namalowany w XII wieku na Krecie; należy do grupy wschodniego malarstwa religijnego. Z Krety miał być ukradziony i przewieziony do Rzymu, a następnie przekazany zakonowi augustianów, który umieścił go we własnym kościele św. Mateusza na Eskwilinie. Po zniszczeniu kościoła przez wojska napoleońskie, przeniesiono obraz do klasztoru św. Euzebiusza, a w 1819 roku, do kościoła MB Łaskawej. W 1855 roku redemptoryści wybudowali kościół pod wezwaniem św. Alfonsa, swego założyciela, w pobliżu miejsca, gdzie znajdował się kościół św. Mateusza. Generał Zgromadzenia Redemptorystów, Mikołaj Mauron, zwrócił się do papieża z prośbą o przekazanie obrazu do zbudowanego kościoła św. Alfonsa. W 1866 r. papież Pius IX przekazał ikonę Maryi redemptorystom, a rok później zezwolił na jej ukoronowanie – 26 kwietnia 1867 r. W roku 1871 ustanowiono liturgiczne święto Nieustannej Pomocy (niedziela przed 24 VI) z własnym oficjum, modlitwami i czytaniami mszalnymi.

b. IKONOGRAFIA

Ikona Matki Bożej z Dzieciątkiem należy do najbardziej rozpowszechnionych na świecie i przemawia nie tylko pięknem artystycznym, ale także głęboką treścią religijną. Maryja na lewym ramieniu trzyma Dzieciątko Jezus. Chrystus trzyma rękę Maryi i odwraca głowę w kierunku archanioła Gabriela, przedstawionego w górnej części obrazu z narzędziami Męki Pańskiej (krzyżem i gwoździami). Do Męki nawiązuje także umieszczony symetrycznie po drugiej stronie obrazu archanioł Michał, także trzymający: trzcinę z gąbką, włócznię i naczynie z żółcią. Maryja lekko pochyla się w stronę syna. Charakterystyczną cechą obrazu M.B. Nieustającej Pomocy, jest zsuwający się sandał ze stopy Dzieciątka. Chrystus patrzący z obawą ma krzyż i ściskający w dłoniach rękę Matki, szukając w Niej oparcia, nadaje ikonie głęboko ludzki wyraz i podkreśla współudział Maryi w dziele odkupienia.

c. KULT

W kościele rz-kat. kult M.B. Nieustającej Pomocy rozwinął się kult wokół ikony znajdującej się w Rzymie w kościele redemptorystów p.w. S. Alfonso Maria de Liquori na Eskwilinie. W prężnie rozwijającym się rozwoju kultu obrazu mają udział także Polacy. Zaczęło się od nadzwyczajnego uzdrowienia w Trewirze młodego Edmunda Radziwiłła, który prosił Maryję o zdrowie. Po doznanym cudzie, wstąpił do seminarium duchownego i został wyświęcony na kapłana. Jego ojciec, Bogusław Radziwiłł, zamówił w 1869 roku dla syna Edmunda – wikariusza w Cieplicach – prywatną kopię cudownego obrazu. Pod koniec XIX wieku na ziemiach polskich było ponad 200 kopii cudownego obrazu. Od powrotu redemptorystów na polskie ziemie (1883), kult MB Nieustającej Pomocy, ogromnie się rozwinął. Szczególną rolę w szerzeniu kultu odegrał O. Bernard Łubieński. Wraz z upowszechnieniem się kopii Obrazu, pojawiały się różne nabożeństwa i bractwa. Najpierw były to nabożeństwa drugiej niedzieli miesiąca, potem powstawały bractwa MB Nieustającej Pomocy. Pierwsza Nowenna została odprawiona w 1951 roku w kościele redemptorystów p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Gliwicach. Obecnie Nieustająca Nowenna jest odprawiana w Polsce w około 2 tys. świątyń. Także witnicki kościół nosi wzniosły tytuł: MB Nieustającej Pomocy (odpust 27 czerwca); cotygodniowo odprawiana jest Nieustanna Nowenna do Matki Bożej. Witniccy wierni z głęboką czcią odnoszą się do Maryi, Matki Chrystusa. W treściczci odbijają się wschodnie (tu: kołomyjskie) echa kultu maryjnego.

3. ORGANY

Organy piszczałkowe odgrywają istotną rolę w przebiegu ceremonii kościelnych. Stanowią zwykle najkosztowniejszy element wyposażenia kościoła, a poprzez wielowiekową obecność na trwałe wpisały się w obraz naszych świątyń. Witnickie organy zostały zbudowane w 1877 r. przez znaną firmę W. Sauera z Frankfurtu n/O jako opus 257. w ówczesnym kościele protestanckim. Utrzymane w estetyce brzmieniowej romantyzmu posiadają trakturę grającą i rejestrową mechaniczną, wiatrownice stożkowe, miech fałdowy oraz dmuchawę. Spośród 35 głosów rozmieszczonych na trzech manuałach i pedale – 31 stanowią głosy labilne, 3- językowe typu odbijającego i 1 – typu przelotowego. Prospekt organowy jest neogotycki, zdobiony ornamentami maswerkowymi z drewna i metalu. Organy kościelne są instrumentem powstałym w pierwszym dwudziestoleciu działalności firmy W. Sauera (1831-1916); zachowały się w stanie oryginalnym. Przetrwały w nich unikalne rozwiązania techniczne, świadczące o kunszcie organmistrzowskim budowniczego (np. przelotowy głos Clarinette 8’). Dzięki walorom technicznym i historycznym, organy kościoła witnickiego, zostały 22 stycznia 2004 r. wpisane jako dobro kultury, do rejestru ochrony przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze. W związku z ponad 50 % zniszczeniem, witnickie organy należało odrestaurować. W dniu 14 lutego 2002 r. została podpisana umowa pomiędzy Zarządem Miasta i Gminy Witnica, reprezentowanym przez Andrzeja Zabłockiego – Burmistrza i Eugeniusza Kurzawskiego – z-cę Burmistrza, Parafią rz-kat. w Witnicy reprezentowaną przez Ks. Stanisława Rabę oraz Fundacją Współpracy Polsko-Niemieckiej w Warszawie, Bundesarbeitsgemeinschaft Landsberg /Warthe/Stadt und Land e.V., Panem Kurtem Rajnowiczem występującymi jako współfinansujący a Lechem Skibińskim, właścicielem firmy „Konserwacja, Naprawa Organów i Fisharmonii” z siedzibą w Gorzowie Wlkp. o odrestaurowaniu zabytkowych organów w witnickim kościele. Remont został zakończony jesienią 2002 r. Poświęcenie odrestaurowanych organów nastąpiło 26 lipca 2003 r. Inauguracyjny koncert wykonał Waldemar Gawiejnowicz z Poznania. Było wiele okazji, aby wsłuchiwać się w piękne i potężne brzmienie organów na Mszach św. i organizowanych koncertach.

4. PRACE ADAPTACYJNE I REMONTOWE  W KOŚCIELE

Obecna świątynia została wybudowana w 1875 roku jako protestancka. W dniu 9 września 1945 roku – staraniem ks. Michała Kralla proboszcza z Pyrzan – kościół w Witnicy poświęcił ks. Edmund Nowicki, Administrator Apostolski Administracji Gorzowskiej. Tydzień później parafię objął ks. Józef Bielak (zob. & Witniccy proboszczowie). Po kilku latach pracy duszpasterskiej w Witnicy, ks. Józef Bielak, czynił staranie, aby erygować kanonicznie parafialny kościół. W dniu 1 czerwca 1951 roku Administrator Apostolski Edmund Nowicki erygował witnicki kościół, nadając tytuł: PARAFIA MATKI BOSKIEJ NIEUSTAJĄCEJ POMOCY. Pomimo różnych trudności, ks. Bielak starał się przystosować były protestancki kościół, do potrzeb liturgii rzymsko-katolickiej. Ks. Bielak skrócił w kościele empory aż po drugie filary. Urządził skromny wystrój świątyni, umieścił obrazy i stacje drogi krzyżowej, a w głównym ołtarzu wizerunek MB Nieustającej Pomocy. Wyposażył kościół w przywiezione z Kamionki Wielkiej paramenty liturgiczne, takie jak: szaty, naczynia i chorągwie. W ramach liturgii posoborowej ks. Bielak usunął ambonę, wstawił ołtarz soborowy wraz z ambonką. Następca ks. Bielaka, ks. prałat honorowy proboszcz dr Edward Jagodziński (zob. & Witniccy proboszczowie), kontynuował prace adaptacyjne wewnątrz kościoła. Ks. Jagodziński wpisał się mocno w historię parafii między innymi przez pokrycie blachą miedzianą dachu oraz wieży kościoła. Dużym przedsięwzięciem prałata Jagodzińskiego było zainstalowanie dwóch nowych dzwonów oraz rozbudowa zakrystii. Należy docenić duży wkład pracy ks. Jagodzińskiego, zważywszy na trudne czasy – lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte – kiedy były ogromne trudności z oficjalnym zakupem jakichkolwiek materiałów budowlanych. Trzeci witnicki proboszcz, ks. kapelan Jego Świątobliwości, ks. dr Stanisław Raba (zob. & Witniccy proboszczowie) przeprowadził w latach 1991-93 generalny remont wnętrza kościoła parafialnego. Wówczas została położona nowa posadzka, wyposażono kościół w nowe ołtarze i obrazy. Zamontowano ołtarz soborowy wraz z ambonką, tabernakulum, stalle. Wymalowane zostało wnętrze kościoła, wyzłocono detale nowego wyposażenia, uzupełniono brakujące elementy elewacji kościoła. Natomiast na zewnątrz urządzono plac kościelny i wybudowano grotę Matki Bożej z Lourdes. W latach 1999-2000 staraniem ks. Raby, powstała ekologiczna kotłownia. W związku z tym położono termiczną izolację, wstawiono nowe okna, drzwi oraz zabezpieczono systemem monitorowania kościół przed włamaniem i pożarem. W następnych dwóch latach przeprowadzono remont zabytkowych organów Sauera oraz zamontowano „kuranty” oraz zegar. W ostatnim roku (2015) zamontowane zostało urządzenie do wyświetlania pieśni religijnych, świecznik oraz nowe tablice na ogłoszenia parafialne. W przedsionku kościoła (wejście na wieżę kościoła) urządza się pomieszczenie przeznaczone na punkt dystrybucji dewocjonaliów religijnych.