Białcz Kościół Matki Bożej Królowej Polski

Narodziny Białcza wiążą się z traktem pocztowym wiodącym z Berlina do Królewca. Przebiegał on skrajem lasu (na mapie z 1770 r. na której nazywa się Landsberger Strasse). Chcąc skrócić trasę i wybudować stację wymiany koni w pocztowym dyliżansie, poroszono, by tego zadania podjął się inspektor melioracji, Marburg. W 1750 roku założył on kolonię, sprowadzając do niej kolonizatorów, dając początek Białczowi/Baltz. Jeszcze w tym samym roku kupił kolonię królewski kwatermistrz J.R. Migula, który nabył równocześnie tzw. „Kleine Heide” – puszczę, teren leśny w celu wykarczowania i przystosowania go do uprawy. Podjął się on także budowy szkoły i kościoła. W tym celu ogłosił w kościołach Nowej Marchii zbiórkę, jednak odzew na jego apel był niewielki. W tej sytuacji zwrócił się do króla Fryderyka II, by „niewykorzystane w pełni, a zebrane w podobny sposób pieniądze na budowę kościoła w Klosterfelde/Klasztorne k. Dobiegniewa skierować właśnie tutaj. I tak, za akceptacją króla, z zebranej tam kwoty 1079 talarów dostały się Białczowi 643 talary”(CzNadWartą s. 123). Zbudowano kościół ryglowy ze ścianami z gliny. Istnienie wcześniejszej świątyni – z XVIII wieku – poświadcza położenie nowego kościoła w środku rozproszonej zabudowy na terenie historycznego cmentarza.

Obecny kościół w Białczu, w stylu neogotyckim, został zbudowany w 1903 roku; stanowi on monumentalną bryłę z wysoką wieżą, znaczącą dominantę w krajobrazie osadnictwa olęderskiego z 1750 r. Jest świątynią ceglaną, salową, jednonawową, wzniesioną na rzucie prostokąta, z wydzielonym, prostokątnym prezbiterium, z zakrystią od strony północnej oraz szeroką prostokątną wieżą. Korpus nawy przykryty jest dachem dwuspadowym, prezbiterium – dachem trójpołaciowym, zakrystia – dachem dwuspadowym, wieża – dachem wieżowym. Całość świątyni pokryte jest dachówką karpiówką, na tzw. koronkę. Dominantą budowli kościoła jest wysoka, słabo rozczłonkowana wieża zachodnia. Najwyższa kondygnacja wieży dekorowana jest z każdej strony trzema ostrołukowymi blendami. Wieżę wieńczy wysoki dach z krzyżem w wierzchołku. Zarówno ściany, jak i skarpy posiadają strefę cokołową; wnętrze kościoła jest współczesne. Z okresu jego budowy pochodzą jedynie: zachodnia empora i prospekt organowy, dwa świeczniki oraz ławki, a także stolarka głównych drzwi wejściowych. Dawne słupki ogrodzenia wyznaczają parcelę kościelną, która obejmuje najbliższe otoczenie z zachowanym pomnikiem I wojny światowej (przebudowanym na kapliczkę z figurą Matki Bożej) i nagrobkiem pastora. Kościół w Białczu, po II wojnie światowej, został przejęty przez kościół katolicki (29.04.1946 r.).

Uroczyste poświęcenie
kościoła pod wezwaniem „MATKI BOŻEJ KRÓLOWEJ POLSKI” nastąpiło 19 maja 1946 r. przez proboszcza z Pyrzan, ks. Michała Kralla. W uroczystości poświęcenia wzięli udział między innymi Florian Kroenke z Gorzowa – pełnomocnik rządu oraz Jan Czarnuch – burmistrz Witnicy. Na prośbę mieszkańców Białcza, których duża część pochodziła z Kozaków (wieś na Podolu w okolicach Złoczowa), rok później (1947), wraz z kościołem, przyłączono do parafii Pyrzany. Dekretem Biskupa Ordynariusza Józefa Michalika (9.08.1988 r.) kościół wraz ze wspólnotą wiernych został przyłączony z powrotem do parafii MB Nieustającej Pomocy w Witnicy.

Od 1-go września 1988 roku kościół jest obsługiwany przez duszpasterzy z Witnicy. W latach 1992-94 przeprowadzono remont dachu i wieży, założono nowe okna witrażowe oraz pomalowano wnętrze kościoła. Dnia 1 czerwca 1992 r. kościół w Białczu został zinwentaryzowany i wpisany jako dobro kultury narodowej. W trosce o stan kościoła, powstała 4 lutego aktywna rada ekonomiczna reprezentująca mieszkańców Białcza. W ostatnich latach wymieniono pokrycie dachowe kościoła oraz wieży na dachówkę ceramiczną. Wiosną 2015 r. zamontowano nową kościelną bramę. Jesienią br. postawiono wiatę i ołtarz polowy na cmentarzu komunalnym (ArDRem). Odpust – 3 maja. Uroczystość odpustową odprawia się w niedzielę, najbliższą 3. maja Liczba mieszkańców – 576.